علائم و نشانه های دندان درآوردن در نوزادان

هنگامی که نوزاد شما در محدوده سنی 4 تا 7 ماهگی قرار دارد، انتظار مشاهده علائم دندان درآوردن در او را داشته باشید. فرآیند رویش دندان‌ها ممکن است باعث رنجش و بی قراری او شود. دندان‌های شیری برای رویش در محل خود باید لثه را بشکافند و بیرون بیایند که این مساله عامل ایجاد ناراحتی در نوزاد خواهد بود.

کودکان معمولا از 3 ماهگی شروع به دندان درآوردن می‌کنند اما در بعضی از کودکان شروع آن با تاخیر همراه بوده و از 12 تا 14 ماهگی آغاز می‌شود. در موارد بسیار نادر هم ممکن است یک نوزاد با دندان شیری متولد شود، اسم این عارضه نادر "دندان ناتال" می باشد.

آگاهی از علائم دندان درآوردن به شما کمک می‌کند تا در صورت مشاهده آن در نوزاد خود بتوانید اقدامات مناسب را انجام دهید.

علائم رایج دندان درآوردن

هنگامی که در ماه‌ های ابتدایی سن نوزاد فرآیند دندان درآوردن آغاز می‌شود، ابتدا انتظار ظاهر شدن دندان جلویی او را داشته باشید، و اغلب از حدود 5 روز قبل از نمایان شدن دندان، علائم آن مشاهده می‌شود. علائم رایج دندان درآوردن در نوزادان موارد زیر می‌باشد:

افزایش موارد گاز گرفتن

نوزاد با گاز گرفتن اسباب بازی یا حتی انگشتان خود باعث کاهش درد فشاری که روی لثه‌های خود احساس می‌کند می‌شود.

افزایش در میزان مکیدن

همانند گاز گرفتن، مکیدن هم به کودک کمک می‌کند تا درد ناشی از فشار وارد شده به لثه‌ها در اثر خارج  شدن دندان‌ها را کمتر احساس کند.

کم شدن اشتها

کودک به دلیل دردی که در دهان و دندان خود احساس می‌کند از خوردن و آشامیدن امتناع می‌کند.

افزایش موارد خارج شدن بزاق

یکی از نشانه‌های رایج دندان درآوردن، افزایش بزاق دهان و آبریزش دهانی می‌باشد.

التهاب پوست و جوش اطراف دهان

افزایش بیش از حد آبریزش دهانی باعث خارش، حساسیت و قرمز شدن پوست اطراف دهان، چانه و گونه‌ها می‌شود. در نتیجه بسیار اهمیت دارد که دائما چشم به کودک خود داشته باشید و بزاق بیرون ریخته از دهان او را تمیز کنید. البته مراقب باشید که تمیز کردن خیلی زیاد صورت باعث ساییده شدن پوست شده و به پوست او آسیب وارد می‌کند. بهتر است از دستمال های مخصوص نوزاد استفاده کنید.

تورم لثه‌ها

قرمز شدن، ورم کردن و درد لثه‌ها که در اثر شکافته شدن لثه و خارج شدن دندان بوجود می‌آیند یکی دیگر از علائم دندان درآوردن می‌باشد.

کشیدن گوش‌ها

شاید این مورد یک نشانه غیر معمول دندان درآوردن به نظر بیاید، اما گاهی نوزادان برای کاهش درد لثه‌های خود، گوش‌های خود را می‌کشند یا ممکن است چانه و گونه‌های خود را بمالند.

بد خوابی و بی خوابی

ناراحتی ناشی از درد و تورم لثه‌ها، مانع خواب راحت نوزاد در طی شبانه روز یا در طول روز (چرت زدن او) می‌شود.

کج خلقی

اگر کودک شما حساس و زودرنج شده تعجب نکنید. جراحات لثه که در اثر بیرون آمدن دندان ایجاد می‌شود، باعث احساس ناراحتی در او شده و در نتیجه بد خلقی او را به همراه دارد. سعی کنید با مشغول کردن کودک حواس او را پرت کنید یا او را در آغوش بگیرید و نوازش کنید تا باعث آرامش او شوید.

تب دندان درآوردن

در کودکی که در حال دندان درآوردن است، این امکان وجود دارد که دمای بدن او اندکی افزایش یابد که اصطلاحا تب ناشی از دندان درآوردن گفته می‌شود. البته در مواقع تب واقعی (در اثر بیماری) دمای بدن بیش از 38 درجه خواهد بود که نشانه بیماری یا عفونت می‌باشد. اگر کودک شما بی‌قراری می‌کند و افزایش دمای بدن او طولانی شده یا دمای بدن او بالاتر از 38 درجه شده یا سایر علائم بیماری را دارد حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید

علائمی که نشانه دندان درآوردن نمی‌باشد

اگر کودک شما اسهال، تب یا آبریزش بینی دارد این علائم را جزء علائم دندان درآوردن به حساب نیاورده و آنها را نادیده نگیرید به خصوص اگر این علائم بیش از مدت 24 ساعت مشاهده شود.

هر چند بسیاری از والدین این علائم را به طور مستقیم به دندان درآوردن ارتباط می‌دهند اما هیچ اثبات علمی در این خصوص وجود ندارد. متخصصین این حوزه به خصوص آکادمی پزشکان اطفال آمریکا   (American Academy of Paediatrics)، تب کردن یا اسهال را جزء علائم معمول دندان درآوردن نمی‌دانند.

توجیه اینکه چرا بعضی از کودکان در زمان رویش دندان‌ها دچار اسهال و تب می‌شوند این است که آنها بارها اشیاء مختلف را داخل دهان خود می‌برند و به لثه‌ها می‌مالند تا باعث تسکین درد لثه‌ها شود. این امر می‌تواند باعث ورود میکروب و آلودگی به دهان او شده و او را مریض کند.

اگر دمای بدن بیش از 38 درجه سانتیگراد همراه با علائمی چون بی حالی، بی اشتهایی، سرفه، استفراغ و اسهال در کودک مشاهده کردید حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

مواردی چون کج خلقی و بهانه گیری طولانی مدت یا وجود جوش و تحریکات پوستی در بدن نیز جزء علائم دندان درآوردن به حساب نمی‌آید و در صورت مشاهده حتما به پزشک متخصص مراجعه شود.

ترتیب بیرون زدن دندان‌های شیری چگونه است؟

معمولاً ترتیب بیرون زدن دندان‌ها به صورت زیر است:

دندانهای جلویی وسطی ۶ تا ۱۲ ماهگی

دندانهای جلویی کناری ۹ تا ۱۶ ماهگی

دندان‌های نیش ۱۶ تا ۲۳ ماهگی

اولین دندان آسیاب بزرگ (مولر اول) ۱۳ تا ۱۹ ماهگی

دومین دندان آسیاب بزرگ (مولر دوم) ۲۲ تا ۲۴ ماهگی

نگرانی از دیر دندان درآوردن

مراحل و زمان بندی رویش دندان‌ها در هر کودک با کودک دیگر متفاوت است. اگر دقیقا مطابق با جدول زمانی توصیه شده، دندان‌ها رویش نکرد خیلی نگران نشوید زیرا هر کودک شرایط جسمی و رشد خود را دارد.

اگر دندان درآوردن کودک شما با تاخیر یا کندی همراه است، اما رشد استخوان‌ها، پوست و موی او حالت رشد طبیعی دارد جای نگرانی وجود ندارد. اما اگر کودک شما به سن 18 ماهگی خود رسیده و هنوز علائم دندان درآوردن در او مشاهده نشده مساله را با پزشک خود مطرح کنید.

با مراجعه به دندانپزشک متخصص کودکان و مطرح کردن نگرانی‌های خود از مشاوره و راهکارهای او بهره‌مند شوید.

چطور درد دندان در آوردن نوزاد را تسکین دهیم؟

لثه کودک را به آرامی بمالید

به آرامی لثه های نوزاد را با انگشت تمیز، یا یک پارچه سرد و مرطوب تمیز مالش دهید کمی فشار ملایم میتواند ناراحتی کودک را کاهش دهد.

به نوزاد چیزی خنک برای جویدن بدهید

یک تکه پارچه سرد و مرطوب یا دندان گیر خنک میتواند تسکین دهنده باشد. البته اطمینان حاصل کنید که این شی باعث خفگی او نمی شود.

مراقب باشید تا شی یخ زده نباشد، بلکه کمی خنکی کفایت می کند، چون سرمای زیاد هم می تواند آسیب رسان باشد. اگر کودک شما غذاهای جامد و سفت می خورد از غذاهای سرد استفاده کنید ماست خنک پیشنهاد خوبی است.

یک دندان گیر برای کودک بخرید

در انتخاب دندان گیر برای کودک دقت کنید که از مواد مضر شیمیایی ساخته نشده باشند، دندان گیرهایی که از لاستیک نرم ساخته شده اند بهترهستند. انواعی که با مایع پر شده اند، ممکن است در اثر فشار لثه کودک پاره شوند .می توانید از پستانک تمیزی استفاده کنید.

کودک موقع خارش جای دندان، عکس العمل های خاصی نشان می دهد و مشاهده شده است که بچه های شیر خوار حتی سینه مادر خود را گاز می گیرند. در این مواقع از دادن اجسام و مواد کوچک مانند یک تکه گوشت که برخی خانواده ها به کودک می دهند تا گاز بگیرد، به طور جدی باید پرهیز کنید، زیرا ممکن است این وسایل جانبی به داخل حلق کودک رفته و باعث خفگی او شود.

آب دهان کودک را خشک کنید

افزایش بزاق و آبریزش دهان جزئی از فرایند دندان در اوردن است. با یک دستمال تمیز دهان و چانه کودک را پاک کنید تا از تحریک پوست پیشگیری کنید. هنگام خواب نیز پارچه مناسب و جاذبی زیر سرکودک قرار دهید.

در صورت صلاح دید پزشک متخصص، از دارو ها کمک بگیرید

اگر کودک شما خیلی بی قرار، تحریک پذیر و بدخو شده است با پزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم استامینوفن یا ایبوپروفن را به میزان لازم تجویز کند از دادن آسپرین به کودک خودداری کنید.

همچنین از استعمال داروهای موضعی و بی حس کننده بر روی لثه خودداری کنید، زیرا این داروها به وسیله بزاق شسته شده و قبل از اینکه روی لثه تاثیر کنند، موجب بی حسی گلوی کودک میشوند و در مکانیسم های طبیعی بلع غذای کودک تداخل ایجاد می کنند.

چگونه از دندان های تازه کودک مراقبت کنید؟

هر روز با دستمال تمیز و مرطوب لثه ی کودک را تمیز کنید این کار موجب پیشگیری از رشد باکتری ها در دهان کودک می شود. 

بعد از اینکه دندان کودک بیرون آمد میتوانید روزی یک بار از یک مسواک انگشتی کوچک با پرزهای نرم و ظریف استفاده کنید و نیاز به استفاده از خمیردندان یا مواد دیگر نیست.

تا حوالی دو سالگی و زمانی که مطمئن شدید کودک قادر به بیرون ریختن آب از دهان شده است می توانید از کمی خمیردندان روی مسواک کودک استفاده کنید.

توجه داشته باشید که حفظ سلامت دندان ها و لثه ها در کودک شما اساس سلامت دندان ها و لثه های او برای تمام عمر است.